خرید آنلاین انواع گلدان سفالی و سرامیکی از لالجین

گل رسی که در سفالگری با چرخ استفاده می شود باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

گلی که در سفالگری با چرخ استفاده می کنیم باید انعطاف پذیر باشد. گل خوب چرخکاری نباید در هنگام کار، آب را به خود جذب کند و در حین کار باید در عین خیس و نازک بودن فرم خود را حفظ کند.

گرچه امکان دارد که فرم های ساده را از گلهای زبر و انعطاف ناپذیر چرخکاری بوجود آورد. گلهای چرخکاری باید محکم، قابل انعطاف، چسبنده، با دانه های زبر بوده تا بتوانند مانند یک اسکلت در نگهداری گل، هنگامی که خیس و نرم است در هنگام چرخکاری آن را سر پا نگهدارد.

در گلهای چرخکاری آب رفتن و تاب برداشتن قابل قبول بوده، بنابراین باید در خشک کردن و پختن این گلها دقت لازم به عمل آورد. با شهر سفال همراه باشید.

همچنین بخوانید: ۴ نوع خاک رس مناسب سفالگری 

مواد لازم موجود در گل رس

بطورکلی در گل چرخکاری باید مواد غیرقابل انعطاف مانند فلدسپار و فلینت را به حداقل رسانید. گلی که با مواد ساده تشکیل شده باشد به همان طریق که در طبیعت بسیار یافت می شود و در حرارت پایین پخته می شود در طبیعت بسیار است.

اگر چنین گلی در دسترس نبود، مجموعه چند گل انعطاف پذیر را می توان بکار برد. گل بال تقریبا همیشه برای افزایش انعطاف پذیری بکار می رود.

ولی هنگامی که مقدار آن از ۳۰ درصد افزایش پیدا کند با مشکل آب رفتن زیاد و چسبندگی بیش از حد مواجه خواهیم شد. برای بدست آوردن گلی که بعد از پختن قهوه ای رنگ باشد باید از گل قرمز با نقطه ذوب پایین استفاده کنیم.

همچنین بخوانید: آشنایی با انواع گل رس

گل رس چرخکاری

گرچه گل چرخکاری بایستی انعطاف پذیر و سخت باشد ولی هر چرخکاری می داند که گلی که خیلی نرم باشد برای ساختن ظروف بزرگ و بلند مناسب نیست.

برای ساختن ظروفی که ارتفاع آنها از ۲۵ سانتی متر بیشتر باشد، اسکلت بندی لازم است. شاموت یا گل زبر می تواند عمل اسکلت بندی را در این مورد انجام دهد.

شاموت به اندازه های ۳۰ تا ۸۰ بهترین وسیله برای کمک به سفالگر چرخکار می باشد. اگر شاموت خیلی نرم باشد انعطاف پذیری را کم می کند و باعث خشک شدن سریع گل می شود. اگر شاموت خیلی زبر باشد باعث خراشیدگی سریع انگشت ها می شود.

گل نسوز یا گل فلینت را می توان به همراه و یا به جای شاموت بکار برد. بطور کلی در حدود ۸ تا ۱۰ درصد مواد خرد شده می توانند در بهتر کردن گل چرخکاری کمک کنند.

اگر بیش از ده درصد شاموت بکار ببریم گل در هنگام چرخکاری زود خشک شده و انعطاف پذیری خود را از دست می دهد. چرخکار با هر نوع گل می تواند ظروف با بزرگی و ارتفاع محدودی را بسازد، هر گل می تواند تنها تا اندازه ای بالا بیاید و پس از آن تاب ایستادگی را از دست می دهد.

فرقی نمی کند که چرخکار به چه درجه استادی رسیده باشد، زیرا هر گلی دارای قابلیت ایستادگی خاص خود می باشد. به این دلیل است که استادی سفالگر بستگی بسیاری به نوع گل دارد و او در جست و جوی گلی است تا با کمک آن بتواند فرم و مهارت خود را هرچه بهتر نشان دهد و وقتی سفالگر با نوعی گل آشنایی کامل پیدا کرد برای او مشکل است تا از آن دل بکند.

بدیهی است که بسیاری از سفالگران تازه کار برعکس استادکاران هنگام کار با گل با مسائل گوناگونی مواجه می شوند و به علت ناآگاهی با مواد اولیه نمی دانند به علت اصلی عدم پیشرفت خود دست یابند.

همچنین بخوانید: آموزش سفالگری با چرخ

گل مناسب چرخکاری

گل مناسب برای سفالگر چرخکار بسیار اهمیت دارد و بخش عمده لذت آفرینش در چرخکاری در دست داشتن گل سخت، ورز داده شده، چرب گون و حساس می باشد.

برای کارآیی بیشتر گل چرخکار می توان مقداری بنتونایت به آن افزود، بنتونایت وقتی خیس شود متورم و ژله مانند می گردد و وجود مقدار کمی از آن می تواند انعطاف پذیری گل را زیاد کند.

اگر مقدار بنتونایت موجود در گل از ۲ درصد بیشتر شود باعث چسبندگی زیاد از حد شده و بیشتر از آن ممکن است مسائل خستگی سریع را در گل پیش بیاورد.

رنگ و بافت گل

رنگ گل پخته شده سفید، خاکستری، شیری، کرم، قرمز، قرمز نارنجی، تا قهوه ای و قهوه ای سوخته، سیاه نیز ممکن است دیده شود.

این تنوع رنگ ها است که به سفالگر امکانات انتخاب انواع گلهای سفالگری را می دهد. از لحاظ بافت هم گل از نرم خیلی لطیف تا زبر و خشن وجود دارد.

رنگ و بافت گل پخته خیلی شبیه به سنگ، ماسه . مواد طبیعی اطراف ما است. در حقیقت رنگ سفال به وسیله اکسید آهن موجود در آن مشخص می گردد.

همینطور مواد طبیعی اطراف ما نیز بوسیله فرم های گوناگون مواد آهن رنگ می گیرند. توجه اصلی ما به رنگ گل پخته است و شاید این بدان علت باشد که این رنگ خاکی یا مشکی را بیشتر به مناظر اطراف خود ربط می دهیم.

تقریبا هرکسی علاقه ای طبیعی به رنگ و بافت حقیقی و ساده آجر، گلدان و سایر گلهای پخته دارد. این سری رنگ های طبیعی گرچه به آسانی در سفالگری بدست می آید ولی مشاهده می کنیم که رنگ های طبیعی شاید پس از پخته شدن خیلی هم جذابیت نداشته و سفالگر باید برای اصلاح آنها کارهایی انجام دهد.

گل قالب گیری بشقاب زنی

ظروفی که در چرخ های بشقاب سازی ساخته می شوند باید دارای انعطاف پذیری متوسط بوده و حداقل آب رفتن و تاب خوردگی را داشته باشد.

در این روش ظروف پس از فرم یافتن معمولا در قالب باقی می مانند تا همراه با آب رفتن فرم نهایی خود را بدست آورند. این روش به گل سخت تری که آب رفتگی زیاد نداشته باشد احتیاج دارد. 

گل رس خشک شده را چگونه نرم کنیم؟

شاید برای شما سوال باشد زمانی که گل رس خشک شد آن را چگونه نرم کنیم یا اصلا چه کنیم که گل رس ما خشک نشود، در جواب این سوال باید بگویم که شما باید از همان ابتدا که گل را تهیه می کنید آن را داخل پلاستیک و در فضای بسته قرار دهید و اگر حجم گل رس شما زیاد است روی آن پلاستیک بکشید تا هوا به آن نخورد.

هر زمان که گل رس را نیاز داشتید مقداری از آن را بردارید و بقیه را مجدد داخل پلاستیک قرار دهید. اگر هم گل رس شما خیلی خشک شد در حدی که با آب زدن معمولی هم نرم نشد باید آن را داخل یک سطل بریزید و آن را خورد کنید و روی آن آب بریزید و اجازه بدهید جذب گل شود بعد از آن کم کم گل خشک شده نرم می شود و می توانید آن را ورز دهید و استفاده کنید.

بیشتر بدانید: خشک کردن و پختن گل رس

علت ترک خوردن گل رس چیست؟

علت ترک خوردن گل رس این است که گل به یکباره خشک می شود. شما بعد از اینکه سفال موردنظر را ساختید باید اجازه دهید به مرور خشک شود تا ترک برندارد، اگر به یکباره خشک شود ممکن است ترک بردارد.

در این مقاله تا حدودی با گل رس مورد استفاده در چرخ سفالگری آشنا شدیم و فهمیدیم گل رسی که سفالگران در روش چرخی استفاده می کنند باید چه ویژگی هایی داشته باشد و رنگ آن بعد از پخت به چه صورت است.

در این مقاله قصد داریم انواع اردوخوری سرامیکی که در شهر لالجین تولید می‌شوند را مورد بررسی قرار دهیم تا شما بتوانید این محصولات را به خوبی بشناسید و اگر قصد خرید این محصولات را دارید، خرید راحتی داشته باشید.

از شما می‌خواهیم تا انتهای این مقاله با شهر سفال همراه باشید.

اردوخوری چیست؟

اردوخوری سرامیکی یعنی چه؟ اردو (اردور) واژه‌ای فرانسوی به معنای پیش غذا می‌باشد. همان‌طور که همه‌ی ما می‌دانیم، پیش غذا قبل از غذای اصلی سرو می‌شود و حجم آن کمتر از غذای اصلی می‌باشد.

به همین دلیل برای سرو پیش غذا از یک سری ظروف خاص استفاده می‌شود که به آن‌ها اردوخوری گفته می‌شود.

ظرف اردوخوری چیست؟

همان‌طور که گفته شد اردوخوری از جمله ظروفی است که برای سرو پیش غذا و تنقلات استفاده می‌شود. این ظرف بیشتر از جنس سرامیک و چینی ساخته می‌شود و در شکل، طرح و رنگ، تنوع زیادی دارد.

انتخاب ظرف اردوخوری سرامیکی برای پذیرایی بستگی به سلیقه‌ی شما دارد و این خیلی مهم است که شما برای هر پیش غذا چه نوع ظرفی انتخاب کنید که هم زیبا باشد و هم متناسب با پیش غذا باشد.

موارد کاربرد اردوخوری سرامیکی

امروزه ظروف سرو غذا بسیار زیاد و متنوع شده است و هر نوع غذایی، ظرف مخصوص به خود را دارد، اگر شما هم مانند بعضی از افراد طرفدار پیش غذا و انواع خوراکی های کوچک که در اصطلاح امروزی به آن‌ها فینگرفود می‌گویند، هستید ظروف اردوخوری باعث می‌شود که میز شما بسیار زیباتر جلوه کند.

چگونه یک ظرف اردوخوری مناسب را انتخاب کنیم؟

همان‌طور که می‌دانید ظروف اردوخوری در جنس‌های مختلفی مانند چوبی، چینی، سرامیکی و غیره تولید می‌شوند. از آن‌جایی که در شهر لالجین فقط ظروف سفالی و سرامیکی تولید می‌شود، ماهم در اینجا فقط راجع‌به ظرف اردوخوری سرامیکی صحبت می‌کنیم.

برای خرید یک اردوخوری سرامیکی باکیفیت باید حتما دقت کنید که این ظروف صاف و صیقلی باشند و در بدنه‌ی آن‌ها ایرادی وجود نداشته باشد، هرچند که این ظروف صدرصد مانند جنس چینی نیستند و قطعا یک ایراد کوچک خواهند داشت.

اما با این وجود باید سعی کرد که محصولی بدون ایراد انتخاب کرد، هنگام خرید باید دقت داشت که ظروف تاب نداشته باشند که این مشکل را می‌توانید با این روش متوجه شوید، ظرف موردنظر را روی یک سطح صاف قرار دهید اگر ظرف تکان نخورد و با میز یا هرجایی که قرار دادید هم‌سطح شد به این معنی است که تاب ندارد.

مهم‌تر از همه آن است که هنگام خرید باید دقت داشته باشید تا ظرف موردنظر شما ترکی نداشته باشد.

انواع ظرف اردوخوری سرامیکی

این ظروف مدل‌های مختلفی دارند و به صورت چندخانه با طرح‌های مختلف تولید می‌شوند و بیشتر هم به رنگ سفید هستند. ما در این سایت چند مدل مختلف از این ظروف را داریم که می‌توانید آن‌ها را مشاهده کنید.

اردوخوری سرامیکی جدید

در شهر لالجین که مرکز تولید سفال و سرامیک کشور است، مدل‌های متنوعی از ظروف سرامیکی تولید و به بازار عرضه می‌شود که یک نوع از این ظروف اردوخوری سرامیکی می‌باشد که بسیار زیبا و باکیفیت تولید می‌شوند.

این ظروف اردوخوری دو مدل دسته‌دار و بدون دسته هستند، که در مدل دسته‌دار آن، دسته و پیچ جهت اتصال دسته به ظرف داخل کارتن قرار داده می‌شود.

قیمت اردوخوری سرامیکی

اردوخوری هایی که از جنس سرامیک هستند نسبت به سایر جنس‌ها مثل چینی، چوبی و غیره قیمت بسیار مناسبی دارند.

یک نکته‌ی مثبتی هم که در اینجا وجود دارد این است که سایت شهر سفال خدمات خود را به صورت مستقیم از شهر لالجین ارائه می‌دهد، به همین دلیل قیمت‌های این سایت بسیار مناسب‌تر از سایر فروشگاه‌ها خواهد بود.

گل سفالگری چیست؟

گل سفالگری گلی است که از ترکیب گلهای مختلف برای انجام کار ویژه سفالگری بدست آمده باشد. بسیاری از گل های رس به همان طریق که از معدن استخراج می شوند قابل استفاده مستقیم در سفالگری می باشند.

برای نمونه در آجرپزی از لحاظ تجارتی ترکیب گل با مواد دیگر مقرون بصرفه نیست و بطور کلی گل آجرپزی در بسیاری از جاها بصورت مطلوب وجود دارد.

بعلاوه گل سفالگری هم در بسیاری از جاها بدانگونه بدست می آید که تنها با افزودن مقداری آب به آن قابل استفاده مستقیم در سفالگری می باشد.

این نوع گل ها را میتوان گل طبیعی سفالگری نامید. سفالگران گذشته اغلب از اینگونه گلها استفاده می نمودند و با گل بندرت مواد دیگری مخلوط می کردند گرچه گاهی اوقات برای بهتر کردن کارایی گل موادی به آن می افزودند.

برای نمونه می توان برای جلوگیری از آب رفتن زیاد گل و همچنین جلوگیری از تاب برداشتن ظروف هنگام پختن مقداری ماسه نرم به آن افزود. با شهر سفال همراه باشید.

خرید گلدان

خرید گل سفالگری بهداشتی

چه خاکی برای سفالگری مناسب است؟

همه سفالگران بر اساس تجربه خود می دانند که خاک رس مورد نیاز سفالگری را می توانند از زمین هایی که ترک خورده هستند و در کنار رودخانه ها قرار دارند تهیه کنند.

برای تشخیص مرغوبیت خاک آن را آزمایش می کنند، اگر گل بدست آمده از خاک موردنظر حالت چسبنده و انعطاف پذیر داشت آن خاک مرغوب است اما اگر انعطاف پذیر نبود به این معنی است که ماسه آن زیاد است و خاک مرغوبی نیست.

سفالگران همینطور باید بدانند که چه نوع خاک رسی برای تهیه گل سفالگری و ساخت چه سفالی مناسب است بطور مثال خاک رسی که مواد قلیایی آن زیاد است اصلا خاک خوبی نیست و این مواد قلیایی بصورت شوره های سفید رنگ در سطح گل قابل مشاهده هستند.

اگر این خاک را به گل تبدیل کنیم و اجازه بدهیم خشک شود شوره های سفید که ناشی از مواد قلیایی است در سطح گل نمایان می شوند. یکی دیگر از ناخالصی ها که باعث می شود خاک رس نامرغوب باشد وجود آهک در خاک رس است.

اگر از این گل سفالگری، سفالی ساخته شود، آهک موجود در گل متورم می شود و به همان صورت باقی می ماند که به مرور باعث ترک برداشتن سفال و پوسته پوسته شدن آن می شود.

گچ هم داخل گل رس مانند آهک عمل می کند. این پوست پوست شدن امکان دارد چند روز بعد از پختن سفال اتفاق بیافتد.

اگر داخل گل مواد آلی وجود داشته باشد باعث مرغوبیت گل می شود. اگر گل چسبندگی زیادی داشته باشد نشانه این است که مواد آلی داخل آن وجود دارد و سفال بعد از اینکه پخته شد به رنگ قهوه ای درمی آید.

خاک رس بصورت طبیعی به رنگ های قهوه ای، خاکستری، نخودی و سفید است. اکثر گل ها دارای یک سری مواد شیمیایی هستند و تفاوت رنگ گل به دلیل وجود این مواد است.

بطور کلی گل ها بعد از اینکه از کوره در می آیند تقریبا به رنگ قرمز هستند. که این رنگ قرمز به دلیل وجود آهن است. بیشتر خاک رس های موجود در زمین تا ۵% آهن دارند به همین دلیل نمی شود آن ها را در حرارت ۱۱۲۵ درجه پخت و حرارت داد.

اگر خود خاک سفید یا رنگ روشن باشد بعد از پخت هم روشن است. این خاک ها کمیاب هستند و گل تهیه شده از آنها انعطاف پذیر نیست.

همچنین بخوانید: مواد تشکیل دهنده گل رس چیست؟

مخلوط کردن خاک رس

به دو روش می توان گل سفالگری را تهیه کرد، روش اول شیوه سنتی و روش دوم شیوه مکانیکی و استفاده کردن از وسایل برقی است، جدا جدا به توضیح هرکدام می پردازیم:

شیوه سنتی: در روش سنتی سفالگران ابتدا کلوخ ها را خرد و ریز می کنند و مقداری آب به خاک اضافه می کنند و آن را لگد می زنند.

در این روش ورز دادن گل خیلی مهم است، اگر سفالگر از گل لگد زده نشده و ورز داده نشده استفاده نکند نتیجه خوبی از کار خود نمی گیرد.

ورز دادن گل از زمان های قدیم وجود داشته و از آثار به جا مانده از مصر باستان نقش هایی از ورز دادن و لگد کردن گل وجود دارد که این تصاویر مربوط به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد است.

در تهیه گل سفالگری به روش سنتی گل هایی که ورز داده اند را در یک سری ظرف چوبی یا خمره های بزرگ که نمناک هم هستند در انبار نگه داری می کنند و پس از ترشیدگی مانند خمیر نان با لگد زدن و مشت زدن گل هوای گل را خارج می کنند.

جالب است بدانید راجع به موضوع ساخت سفال از گل در قرآن کریم هم اشاره شده است، آیه چهاردهم، سوره مبارکه الرحمن: “خلق الانسان من صلصال کالفخار” خداوند انسان را از گل آماده برای سفال آفرید.

شیوه مکانیکی: در این روش از همزن برقی استفاده می شود، هنگام چرخش پره های همزن دوغاب گل مخلوط می شود و کلوخ های آن از بین می رود.

بعد از اینکه این مرحله به خوبی انجام شد برای جدا کردن مواد درشت و ناخالصی از دوغاب گل آن را الک می کنند و سپس آب اضافی آن را می گیرند.

این مرحله از تولید گل بسیار مهم است زیرا برای بدست آوردن یک گل مناسب و انعطاف پذیر باید به مقدار کافی آب اضافی آن تبخیر شود.

یکی از روش های خارج کردن آب اضافی گل رس، ته نشین شدن گل در ظرف های مخصوص است، در این روش آب در سطح گل قرار می گیرد و ذرات گل ته نشین می شود.

همچنین بخوانید: خاک رس چیست؟

ورز دادن گل سفالگری

این مرحله یکی از مهم ترین مراحل تهیه گل سفالگری است و سفالگران باید توجه کافی به آن داشته باشند. سفالگران بعد از اینکه آب و خاک را مخلوط کردند اجازه می دهند تا آب در یک مدت زمان کافی به مرور داخل گل نفوذ کند این کار چند روز طول می کشد و در این مدت باکتریها داخل گل رشد می کنند که این برای گل بسیار مفید است.

اگر گل مرطوب در محیط گرم نگه داری شود باکتری ها سریع تر رشد می کنند. باکتری ها باعث می شوند که مواد اسیدی داخل گل ایجاد شود که این مورد هم برای انعطاف و شکل پذیری گل بسیار مفید است.

سفالگران روش های مختلفی برای سریع تر کردن رشد باکتری ها دارند یکی از این روش ها اضافه کردن گل قدیمی به گل جدید است، روش دوم اضافه کردن نشاسته یا سرکه به گل است که محیط رشد باکتری را فراهم می کنند.

علاوه بر این سفالگران برای اینکه گل انعطاف خوبی داشته باشد مقداری کف صابون به آن اضافه می کنند، بعد از گذشتن دو هفته گل آماده استفاده است، سفالگران می توانند آماده بودن گل را از بوی آن تشخیص بدهند. 

خشک کردن و پختن گل سفالگری

خشک کردن گل: خاک رس وقتی به گل رس تبدیل می شود حالت چسبنده دارد و بعد از اینکه پخته شد سخت می شود. گل رس هنگامی که خشک می شود تقریبا ۸% از آن آب می رود به این دلیل که وقتی خاک رس به گل تبدیل می شود مقداری آب جذب می کند که این مقدار آب ۳۵% از کل گل رس است.

اگر هوا رطوبت خیلی زیادی داشته باشد، گل خشک نمی شود اما اگر کم باشد گل به راحتی خشک می شود. وقتی که گل خشک می شود ذرات آن به هم نزدیک می شوند و حجم جسم کمتر می شود.

هنگام خشک شدن شیء موردنظر به دلیل اختلاف در ضخامت قسمت های مختلف سفال ممکن است ترک بردارد که برای جلوگیری از آن سفال باید بصورت طبیعی خشک شود.

مراحل پختن گل: زمانیکه درجه حرارت کوره به ۱۰۰ درجه می رسد تمام آب موجود در سفال تبخیر می شود و سفال کاملا خشک می شود. بعد از این مرحله مدت زمان پخت گل به ذرات موجود در گل بستگی دارد.

وقتی که سفال موردنظر پخته می شود تغییرات فیزیکی و شیمیایی در گل رس بوجود می آید، و گل رسی که قبل از پخت نرم و شکننده بود بعد از پخت سخت می شود و استحکام می یابد، به طور کلی پخت گل در دو مرحله صورت می گیرد که در ادامه به آنها می پردازیم:

مرحله اول: در این مرحله گل بطور کامل خشک می شود و تمام آب موجود در آن تبخیر می شود، این مرحله باید آهسته انجام شود. در بین سفالگران این مرحله به بخار شدن آب سفال معروف می باشد. سفالگران بخار و نوع دود کوره را به خوبی تشخیص می دهند.

برای اینکه هنگام پخت، سفال ترک برندارد سفالگران مقداری علف یا کاه خورد شده را با گل رس مخلوط می کنند تا هنگام پخت سفال بسوزد و فضاهای باقی مانده حالت اسفنجی پیدا کند و باعث استحکام سفال شود.

در پایان این مرحله سفالگران آتش کوره را بیشتر می کنند تا حرارت آن به ۴۰۰ درجه سانتی گراد برسد و آب شیمیایی موجود در گل که تا قبل این حرارت بدون واکنش بود از بین برود و خارج شود. عمل تبخیر آب شیمیایی بسیار مهم است و باید با دقت انجام شود.

زیرا اگر دمای کوره یک مرتبه زیاد شود امکان دارد سفال ترک بردارد و بشکند، آب شیمیایی موجود در گل رس از مواد ترکیب شده با ذرات تشکیل دهنده گل است که میزان آن معمولا ۱۴% است.

همچنین بخوانید: خشک کردن و پختن گل سفالگری

مرحله دوم: این مرحله به اکسید شدن اختصاص دارد، منظور از اکسید شدن ترکیب با اکسیژن هوا است. در هنگام پخت گل موادی که قبلا اکسید نبوده اند، اکسید و یا تجزیه می شوند که این مواد شامل مواد آلی مانند کربن و مواد غیرآلی و سولفاتها است.

این کار زمانیکه درجه حرارت به ۹۰۰ درجه سانتی گراد می رسد اتفاق می افتد. اگر اکسیژن در فضای کوره به مقدار کافی وجود داشته باشد کربن موجود در گل با پختن اکسید می شود، اما اگر اکسیژن کافی وجود نداشته باشد مقداری کربن در گل باقی می ماند و باعث می شود سفال به رنگ سیاه یا قهوه ای درآید.

مرحله سوم: این مرحله مربوط به تجزیه کوارتز است، مقدار زیادی کوارتز در داخل گل وجود دارد که با بالا رفتن درجه حرارت تجزیه می شود.

مرحله چهارم: این مرحله شیشه ای شدن یا استحاله نام دارد، زمانی که درجه حرارت از گداختن عبور کرد یک سری واکنش ها صورت می گیرد که به آن استحاله می گویند.

در سفالگری استحاله یعنی سخت شدن و شیشه ای شدن است که سفال حالت شکننده پیدا می کند. اگر درجه حرارت کوره از این هم بیشتر شود ممکن است سفال ذوب شود و از بین برود.

استحاله چیست؟

استحاله در درجه حرارت های مختلف بوجود می آید. به عنوان مثال در گل قرمز درجه حرارت لازم ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد است و در بقیه گل ها ۱۲۵۰ درجه سانتی گراد است. در مرحله استحاله گل به اندازه ۱۰% آب می رود.

چگونه گل رس خشک شده را نرم کنیم؟

گل رس اگر در هوای آزاد قرار گیرد به مرور آب موجود درآن خشک می شود، برای جلوگیری از خشک شدن گل رس بعد از هربار استفاده حتما باید توسط نایلون آن را بپوشانیم اما اگر گل رس خشک شد و خواستیم آن را نرم کنیم باید به نسبت خشکی به آن آب اضافه کنیم.

اگر گل خیلی خشک بود باید آن را خرد کنیم و داخل یک ظرف بریزیم و روی آن آب بریزیم و اجازه بدهیم تا کم کم آب جذب گل شود، بعد آن را هم میزنیم و ورز می دهیم تا نرم شود.

گل سفید سفالگری چیست؟

گل سفید سفالگری از مواد سرامیکی تهیه می شود، بطور کلی دو روش برای استفاده مواد سرامیک وجود دارد، یک روش بصورت مایع است که به آن دوغاب می گویند و روش دوم بصورت گل سفالگری است. این نوع گل چسبندگی بالایی دارد و در زمان کوتاهی خشک می شود.

دمایی که این نوع گل در حالت بیسکوییت و خام می تواند تحمل کند ۹۸۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد است و بعد از لعاب خوردن هم در دمای ۱۰۴۰ تا ۱۰۶۰ درجه سانتی گراد حرارت می بینند.

تمام اشیائی که با گل رس ساخته می شوند و همینطور تمام روش هایی که در ساخت سفال مانند چرخی، دستی و غیره استفاده می شود با استفاده از گل سفید سرامیک هم قابل استفاده است و می توان اشیاء مختلفی با آن ساخت.

گل سفالگری چیست؟

گل سفالگری گلی است که از ترکیب گلهای مختلف برای انجام کار ویژه سفالگری بدست آمده باشد. بسیاری از گل های رس به همان طریق که از معدن استخراج می شوند قابل استفاده مستقیم در سفالگری می باشند.

برای نمونه در آجرپزی از لحاظ تجارتی ترکیب گل با مواد دیگر مقرون بصرفه نیست و بطور کلی گل آجرپزی در بسیاری از جاها بصورت مطلوب وجود دارد.

بعلاوه گل سفالگری هم در بسیاری از جاها بدانگونه بدست می آید که تنها با افزودن مقداری آب به آن قابل استفاده مستقیم در سفالگری می باشد.

این نوع گل ها را میتوان گل طبیعی سفالگری نامید. سفالگران گذشته اغلب از اینگونه گلها استفاده می نمودند و با گل بندرت مواد دیگری مخلوط می کردند گرچه گاهی اوقات برای بهتر کردن کارایی گل موادی به آن می افزودند.

برای نمونه می توان برای جلوگیری از آب رفتن زیاد گل و همچنین جلوگیری از تاب برداشتن ظروف هنگام پختن مقداری ماسه نرم به آن افزود. با شهر سفال همراه باشید.

خرید گلدان

خرید گل سفالگری بهداشتی

چه خاکی برای سفالگری مناسب است؟

همه سفالگران بر اساس تجربه خود می دانند که خاک رس مورد نیاز سفالگری را می توانند از زمین هایی که ترک خورده هستند و در کنار رودخانه ها قرار دارند تهیه کنند.

برای تشخیص مرغوبیت خاک آن را آزمایش می کنند، اگر گل بدست آمده از خاک موردنظر حالت چسبنده و انعطاف پذیر داشت آن خاک مرغوب است اما اگر انعطاف پذیر نبود به این معنی است که ماسه آن زیاد است و خاک مرغوبی نیست.

سفالگران همینطور باید بدانند که چه نوع خاک رسی برای تهیه گل سفالگری و ساخت چه سفالی مناسب است بطور مثال خاک رسی که مواد قلیایی آن زیاد است اصلا خاک خوبی نیست و این مواد قلیایی بصورت شوره های سفید رنگ در سطح گل قابل مشاهده هستند.

اگر این خاک را به گل تبدیل کنیم و اجازه بدهیم خشک شود شوره های سفید که ناشی از مواد قلیایی است در سطح گل نمایان می شوند. یکی دیگر از ناخالصی ها که باعث می شود خاک رس نامرغوب باشد وجود آهک در خاک رس است.

اگر از این گل سفالگری، سفالی ساخته شود، آهک موجود در گل متورم می شود و به همان صورت باقی می ماند که به مرور باعث ترک برداشتن سفال و پوسته پوسته شدن آن می شود.

گچ هم داخل گل رس مانند آهک عمل می کند. این پوست پوست شدن امکان دارد چند روز بعد از پختن سفال اتفاق بیافتد.

اگر داخل گل مواد آلی وجود داشته باشد باعث مرغوبیت گل می شود. اگر گل چسبندگی زیادی داشته باشد نشانه این است که مواد آلی داخل آن وجود دارد و سفال بعد از اینکه پخته شد به رنگ قهوه ای درمی آید.

خاک رس بصورت طبیعی به رنگ های قهوه ای، خاکستری، نخودی و سفید است. اکثر گل ها دارای یک سری مواد شیمیایی هستند و تفاوت رنگ گل به دلیل وجود این مواد است.

بطور کلی گل ها بعد از اینکه از کوره در می آیند تقریبا به رنگ قرمز هستند. که این رنگ قرمز به دلیل وجود آهن است. بیشتر خاک رس های موجود در زمین تا ۵% آهن دارند به همین دلیل نمی شود آن ها را در حرارت ۱۱۲۵ درجه پخت و حرارت داد.

اگر خود خاک سفید یا رنگ روشن باشد بعد از پخت هم روشن است. این خاک ها کمیاب هستند و گل تهیه شده از آنها انعطاف پذیر نیست.

همچنین بخوانید: مواد تشکیل دهنده گل رس چیست؟

مخلوط کردن خاک رس

به دو روش می توان گل سفالگری را تهیه کرد، روش اول شیوه سنتی و روش دوم شیوه مکانیکی و استفاده کردن از وسایل برقی است، جدا جدا به توضیح هرکدام می پردازیم:

شیوه سنتی: در روش سنتی سفالگران ابتدا کلوخ ها را خرد و ریز می کنند و مقداری آب به خاک اضافه می کنند و آن را لگد می زنند.

در این روش ورز دادن گل خیلی مهم است، اگر سفالگر از گل لگد زده نشده و ورز داده نشده استفاده نکند نتیجه خوبی از کار خود نمی گیرد.

ورز دادن گل از زمان های قدیم وجود داشته و از آثار به جا مانده از مصر باستان نقش هایی از ورز دادن و لگد کردن گل وجود دارد که این تصاویر مربوط به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد است.

در تهیه گل سفالگری به روش سنتی گل هایی که ورز داده اند را در یک سری ظرف چوبی یا خمره های بزرگ که نمناک هم هستند در انبار نگه داری می کنند و پس از ترشیدگی مانند خمیر نان با لگد زدن و مشت زدن گل هوای گل را خارج می کنند.

جالب است بدانید راجع به موضوع ساخت سفال از گل در قرآن کریم هم اشاره شده است، آیه چهاردهم، سوره مبارکه الرحمن: “خلق الانسان من صلصال کالفخار” خداوند انسان را از گل آماده برای سفال آفرید.

شیوه مکانیکی: در این روش از همزن برقی استفاده می شود، هنگام چرخش پره های همزن دوغاب گل مخلوط می شود و کلوخ های آن از بین می رود.

بعد از اینکه این مرحله به خوبی انجام شد برای جدا کردن مواد درشت و ناخالصی از دوغاب گل آن را الک می کنند و سپس آب اضافی آن را می گیرند.

این مرحله از تولید گل بسیار مهم است زیرا برای بدست آوردن یک گل مناسب و انعطاف پذیر باید به مقدار کافی آب اضافی آن تبخیر شود.

یکی از روش های خارج کردن آب اضافی گل رس، ته نشین شدن گل در ظرف های مخصوص است، در این روش آب در سطح گل قرار می گیرد و ذرات گل ته نشین می شود.

همچنین بخوانید: خاک رس چیست؟

ورز دادن گل سفالگری

این مرحله یکی از مهم ترین مراحل تهیه گل سفالگری است و سفالگران باید توجه کافی به آن داشته باشند. سفالگران بعد از اینکه آب و خاک را مخلوط کردند اجازه می دهند تا آب در یک مدت زمان کافی به مرور داخل گل نفوذ کند این کار چند روز طول می کشد و در این مدت باکتریها داخل گل رشد می کنند که این برای گل بسیار مفید است.

اگر گل مرطوب در محیط گرم نگه داری شود باکتری ها سریع تر رشد می کنند. باکتری ها باعث می شوند که مواد اسیدی داخل گل ایجاد شود که این مورد هم برای انعطاف و شکل پذیری گل بسیار مفید است.

سفالگران روش های مختلفی برای سریع تر کردن رشد باکتری ها دارند یکی از این روش ها اضافه کردن گل قدیمی به گل جدید است، روش دوم اضافه کردن نشاسته یا سرکه به گل است که محیط رشد باکتری را فراهم می کنند.

علاوه بر این سفالگران برای اینکه گل انعطاف خوبی داشته باشد مقداری کف صابون به آن اضافه می کنند، بعد از گذشتن دو هفته گل آماده استفاده است، سفالگران می توانند آماده بودن گل را از بوی آن تشخیص بدهند. 

خشک کردن و پختن گل سفالگری

خشک کردن گل: خاک رس وقتی به گل رس تبدیل می شود حالت چسبنده دارد و بعد از اینکه پخته شد سخت می شود. گل رس هنگامی که خشک می شود تقریبا ۸% از آن آب می رود به این دلیل که وقتی خاک رس به گل تبدیل می شود مقداری آب جذب می کند که این مقدار آب ۳۵% از کل گل رس است.

اگر هوا رطوبت خیلی زیادی داشته باشد، گل خشک نمی شود اما اگر کم باشد گل به راحتی خشک می شود. وقتی که گل خشک می شود ذرات آن به هم نزدیک می شوند و حجم جسم کمتر می شود.

هنگام خشک شدن شیء موردنظر به دلیل اختلاف در ضخامت قسمت های مختلف سفال ممکن است ترک بردارد که برای جلوگیری از آن سفال باید بصورت طبیعی خشک شود.

مراحل پختن گل: زمانیکه درجه حرارت کوره به ۱۰۰ درجه می رسد تمام آب موجود در سفال تبخیر می شود و سفال کاملا خشک می شود. بعد از این مرحله مدت زمان پخت گل به ذرات موجود در گل بستگی دارد.

وقتی که سفال موردنظر پخته می شود تغییرات فیزیکی و شیمیایی در گل رس بوجود می آید، و گل رسی که قبل از پخت نرم و شکننده بود بعد از پخت سخت می شود و استحکام می یابد، به طور کلی پخت گل در دو مرحله صورت می گیرد که در ادامه به آنها می پردازیم:

مرحله اول: در این مرحله گل بطور کامل خشک می شود و تمام آب موجود در آن تبخیر می شود، این مرحله باید آهسته انجام شود. در بین سفالگران این مرحله به بخار شدن آب سفال معروف می باشد. سفالگران بخار و نوع دود کوره را به خوبی تشخیص می دهند.

برای اینکه هنگام پخت، سفال ترک برندارد سفالگران مقداری علف یا کاه خورد شده را با گل رس مخلوط می کنند تا هنگام پخت سفال بسوزد و فضاهای باقی مانده حالت اسفنجی پیدا کند و باعث استحکام سفال شود.

در پایان این مرحله سفالگران آتش کوره را بیشتر می کنند تا حرارت آن به ۴۰۰ درجه سانتی گراد برسد و آب شیمیایی موجود در گل که تا قبل این حرارت بدون واکنش بود از بین برود و خارج شود. عمل تبخیر آب شیمیایی بسیار مهم است و باید با دقت انجام شود.

زیرا اگر دمای کوره یک مرتبه زیاد شود امکان دارد سفال ترک بردارد و بشکند، آب شیمیایی موجود در گل رس از مواد ترکیب شده با ذرات تشکیل دهنده گل است که میزان آن معمولا ۱۴% است.

همچنین بخوانید: خشک کردن و پختن گل سفالگری

مرحله دوم: این مرحله به اکسید شدن اختصاص دارد، منظور از اکسید شدن ترکیب با اکسیژن هوا است. در هنگام پخت گل موادی که قبلا اکسید نبوده اند، اکسید و یا تجزیه می شوند که این مواد شامل مواد آلی مانند کربن و مواد غیرآلی و سولفاتها است.

این کار زمانیکه درجه حرارت به ۹۰۰ درجه سانتی گراد می رسد اتفاق می افتد. اگر اکسیژن در فضای کوره به مقدار کافی وجود داشته باشد کربن موجود در گل با پختن اکسید می شود، اما اگر اکسیژن کافی وجود نداشته باشد مقداری کربن در گل باقی می ماند و باعث می شود سفال به رنگ سیاه یا قهوه ای درآید.

مرحله سوم: این مرحله مربوط به تجزیه کوارتز است، مقدار زیادی کوارتز در داخل گل وجود دارد که با بالا رفتن درجه حرارت تجزیه می شود.

مرحله چهارم: این مرحله شیشه ای شدن یا استحاله نام دارد، زمانی که درجه حرارت از گداختن عبور کرد یک سری واکنش ها صورت می گیرد که به آن استحاله می گویند.

در سفالگری استحاله یعنی سخت شدن و شیشه ای شدن است که سفال حالت شکننده پیدا می کند. اگر درجه حرارت کوره از این هم بیشتر شود ممکن است سفال ذوب شود و از بین برود.

استحاله چیست؟

استحاله در درجه حرارت های مختلف بوجود می آید. به عنوان مثال در گل قرمز درجه حرارت لازم ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد است و در بقیه گل ها ۱۲۵۰ درجه سانتی گراد است. در مرحله استحاله گل به اندازه ۱۰% آب می رود.

چگونه گل رس خشک شده را نرم کنیم؟

گل رس اگر در هوای آزاد قرار گیرد به مرور آب موجود درآن خشک می شود، برای جلوگیری از خشک شدن گل رس بعد از هربار استفاده حتما باید توسط نایلون آن را بپوشانیم اما اگر گل رس خشک شد و خواستیم آن را نرم کنیم باید به نسبت خشکی به آن آب اضافه کنیم.

اگر گل خیلی خشک بود باید آن را خرد کنیم و داخل یک ظرف بریزیم و روی آن آب بریزیم و اجازه بدهیم تا کم کم آب جذب گل شود، بعد آن را هم میزنیم و ورز می دهیم تا نرم شود.

گل سفید سفالگری چیست؟

گل سفید سفالگری از مواد سرامیکی تهیه می شود، بطور کلی دو روش برای استفاده مواد سرامیک وجود دارد، یک روش بصورت مایع است که به آن دوغاب می گویند و روش دوم بصورت گل سفالگری است. این نوع گل چسبندگی بالایی دارد و در زمان کوتاهی خشک می شود.

دمایی که این نوع گل در حالت بیسکوییت و خام می تواند تحمل کند ۹۸۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد است و بعد از لعاب خوردن هم در دمای ۱۰۴۰ تا ۱۰۶۰ درجه سانتی گراد حرارت می بینند.

تمام اشیائی که با گل رس ساخته می شوند و همینطور تمام روش هایی که در ساخت سفال مانند چرخی، دستی و غیره استفاده می شود با استفاده از گل سفید سرامیک هم قابل استفاده است و می توان اشیاء مختلفی با آن ساخت.